FETİH ÖNCESİ VE FETİH SONRASI

Trabzon tarihi MÖ 8000 yıllarına kadar dayanmaktadır.
Ticaret ve liman şehri olan Trabzon’a ilk kez Trablar’ın (Turanilerin) yerleştikleri bilinir.
MÖ 63 yıllarında ise Romalılar Trabzon’dadır.
Roma imparatorluğunun ikiye ayrılmasından sonra İstanbul’un bir yolu olarak Trabzon Bizans’a kalır. Zamanla, Trabzon’da hükümdar olan Kommenler soyunun İstanbul’la araları açılır ve Selçuklulara vergi vermeye başlamakla ilk Türk inisiyatifi de başlar. Çevre sınırları ise Oğuz boyunun Üçok kolunun Sungurlu aşiretinden olan Çepniler yerleşir. Fatih’in İstanbul’u fethinden sonra aynı yıl Trabzon’u vergiye bağlar.Vergi ödenmeyince şehri kuşattırır.
Neticede vergi arttırılarak anlaşma yapılır. 1458 de Davit Kommen tahta çıkar.Davit papa dahil tüm çevre ülkeleri Osmanlılara karşı bir birliğe çağırır.
Bu arada eniştesi olan Akkoyun’lu Uzun Hasan’ıda kullanarak onlar aracılığıyla Osmanlılara vergi vermeyeceğini bildirir. Bunun üzerine Fatih Sultan Mehmet Han Boğazdan Karadeniz’e 190 parçalık bir donanma çıkarır. Amasra’yı alır ve geri döner. Seferi gizli tutuyordu, sonra tekrar Karadeniz’e açılır, Sinop alınır.Bu arada Fatih karadan Ordu’yu Anadolu’ya bizzat kendi getirir. Erzincan üzerinde giderek Uzun Hasan’ı korkutur. Uzun Hasan,Annesi (Bazı kaynaklarda kayınvalidesi) Sara Hatun’u rehin vererek anlaşma imzalar.
Bayburt’ta Fatih kuvvetlerini ikiye ayırır. Yer yer yürüdüğü de olmuştur. Trabzon sırtlarına geldiğinde Padişah kuvvetleri Boztepe,Gölçayir ve Yenicuma’da Sadrazam Mehmet Paşa Kuvvetleri Değirmendere ‘de, Zağnos Paşa, Tekfur Çayır’da, Hızırbey kuvvetleri Ayasofya,Kavak meydan ve Sotka’dan şehri muhasara altına alırlar.
Donanma da şehre asker çıkartmaya başlamıştır.
40 gün sonra Davit Kommen yenilmesi ile birlikte,anlaşma yaparak şehri Müslüman Türklere 15 Ağustos 1461 de teslim etmiştir. Trabzon birde 1.Dünya Savaşında 16 ay kadar Rus istilasında kalmışsa da 24 Şubat 1918 de yeniden Anavatan’a kavuşmuştur.
Birçok medeniyeti konuk etmiş tarihi, kültür şehri Trabzon’un tarihi, geçmişin izleriyle geleceği daha iyi oluşumlara dahil etmek azim ve kararındadır.
15 Ağustos 1461 Fatih’in Trabzon’u fethinin 563 yıldönümünde, ecdadımızı saygı ve rahmetle anıyorum.

Nevzat YILMAZ
[email protected]